Medycyna ewolucyjna

Córka Karola Darwina Anna, zmarła w wieku 10 lat na gruźlicę.
Bakteria wywołująca gruźlicę Mycobacterium tuberculosis doprowadziła do jej śmierci, ponieważ patogen ten ewoluował w kierunku unikania mechanizmów obronnych jej układu immunologicznego.

Medycyna ewolucyjna – opiera się na zastosowaniu teorii ewolucji (Karol Darwin) w celu wyjaśnieniu zjawisk towarzyszących chorobie oraz stosowaniu odpowiednich terapii z naciskiem na usunięcie przyczyn choroby, a nie tylko zwalczania ich objawów. Drugim obszarem jest nowoczesna edukacja medyczna. Naukowcy zajmujący się medycyną ewolucyjną uważają, że biologia ewolucyjna nie powinna być tylko uzupełniającym tematem zajęć w szkołach medycznych, ale powinna być nauczana jako podstawowy model wszystkich nauk medycznych (w oparciu o nowoczesną wiedzę z zakresu biochemii, biologii, biofizyki, ewolucji, psychologii)[1].

Główne kierunki medycyny ewolucyjnej skupiają się na takich obszarach jak:

  • Ewolucja patogenów (w tym wirulencja, odporność na antybiotyki, zmienność, genetyka) oraz ich wpływ na odpowiedź immunologiczną organizmu.
  • Kompromisy i konflikty zdrowotne wynikające z mechanizmów ewolucji.
  • Reakcja organizmu na zakażenia i infekcje. Zdolności organizmu do zabezpieczania się przed infekcjami, leczenia z infekcji, rekonwalescencji po zakażeniach i urazach. Rola układu odpornościowego, reakcji obronnych organizmu, gorączki i przebiegu jednostek chorobowych. Nabywanie odporności.
  • Wpływ procesu adaptacji rodzaju ludzkiego na przestrzeni tysiącleci do otaczającego środowiska i jej wpływ na organizm człowieka.
  • Skupienie uwagi pacjentów i lekarzy nie tylko na reagowaniu na chorobę, ale na procesach pozwalających długo utrzymać dobry stan zdrowia (odpowiednia dieta, prawidłowa masa ciała, regularny wysiłek fizyczny, właściwa higiena)
  • Minimalizacji używania środków farmaceutycznych (naturalnych i chemicznych); stosowaniu tylko sprawdzonych, skutecznych, naukowo przebadanych substancji w leczeniu ostrych i przewlekłych chorób; próba dostosowania stylu życia (dieta, używki, wysiłek fizyczny, sen, kontrola stresu) w celu minimalizacji dawek leków przyjmowanych w chorobach przewlekłych.
  • Nie rozgraniczaniu zdrowia fizycznego od psychicznego. Wzajemny wpływ stanu psychicznego i fizycznego na organizm.

Do najbardziej znanych badaczy zajmujących się medycyną ewolucyjną należą przede wszystkim: Randolph M. Nesse, George C. Williams, Paul W. Ewald, James McKenna i Rainer H. Straub. W Polsce pierwszym i najbardziej znanym lekarzem propagującym medycynę ewolucyjną jest dr Maciej D. Zatoński z Akademii Medycznej we Wrocławiu.


Developed by StudentB